انتقال اچ‌آی‌وی به زنان ایرانی 'شتاب بیشتری' گرفته است

الگوی سرایت اچ‌آی‌وی در ایران از اعتیاد تزریقی به رابطه جنسی در حال تغییر است و انتقال این ویروس به زنان به نسبت گذشته شتاب بیشتری گرفته است.

دکتر عباس صداقت، رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت در آستانه روز جهانی ایدز گفت: "شیب ابتلا به ایدز در ایران سرعت بالایی ندارد ولی اگر تغییر الگوی انتقال ایدز، جدی گرفته نشود، تا سالهای دیگر این شیب بسیار تندتر خواهد شد."

به گفته دکتر صداقت، ۳۸.۹ درصد موارد ابتلا به ایدز در سال ۹۲ از طریق روابط جنسی پرخطر و محافظت نشده بوده است و ۳۰ درصد مبتلایان زنان بوده‌اند.

با اینکه انتقال اچ‌آی وی از طریق تماس جنسی بسیار افزایش یافته، اما همچنان راه اصلی انتقال سرنگ مشترک است.  

اعتیاد تزریقی در پایان سال ۹۲ تقریبا ۴۵.۷ درصد موارد ابتلا را تشکیل می داده است. این در حالیست که تا سال ۱۳۶۵، این آمار ۶۷.۶ درمقایسه با ۱۶.۷ بوده است.

به گفته دکتر صداقت در دهه گذشته با اجرای برنامه های کاهش آسیب در جامعه، سرعت رشد شیوع ایدز در بین معتادان تزریقی شیب کندی به خود گرفته است، با این حال استفاده کنندگان از سرنگ مشترک همسرانی داشتند که با قرار گرفتن در معرض روابط جنسی پرخطر ناشی از اعتیاد، منجر به انتقال ایدز می شدند.

رئیس اداره ایدز وزارت بهداشت گفت که تا پایان تابستان سال ۱۳۹۳ حدود ۲۸ هزار و ۶۰۰ مورد ابتلا به ایدز ثبت و گزارش شده است. این آمار بیماری تا پایان سال گذشته خورشیدی، ۲۷۸۸۸ نفر اعلام شده بود.

دکتر صداقت به آمار مخفی هم اشاره کرد و گفت "پیش بینی کارشناسان این است که امسال چیزی حدود ۹۰ هزار مورد ابتلا به ایدز در کشور وجود داشته باشد."

"یعنی تقریبا ۶۰ هزار نفر از مبتلایان هنوز از این بیماری اطلاعی ندارند. بنابراین اگر مداخله جدی در این حوزه صورت نگیرد، تا سه سال آینده این رقم به ۱۲۰ هزار مورد ابتلا نیز خواهد رسید."

زنان

به گفته دکتر صداقت ابتلا به ایدز در بین زنان کشور نسبت به گذشته شتاب بیشتری یافته و زنان، در سال گذشته یک سوم موارد ثبت شده اچ‌آی‌وی/ ایدز را در کشور تشکیل دادند.

رئیس اداره ایدز افزایش "بیش از حد" مصرف داروهای روانگردان و محرک ها را در بین زنان، جوانان و نوجوانان یکی از دلایل "مهم" انتقال ایدز در جامعه دانست: "مصرف کنندگان بیشتر به خاطر کاهش وزن، تناسب اندام، افزایش تمرکز و تقویت اعتماد به نفس به مصرف محرک ها و روانگردان ها روی می آورند در حالی که این گونه مواد شدیدا فرد را در معرض روابط جنسی همراه با بی بند و باری و خارج از عرف جامعه قرار می دهد."

به عقیده دکتر صداقت افزایش موارد ایدز در بین زنان، موارد انتقال مادر به نوزاد را در آینده افزایش خواهد داد.

"یک سوم موارد ثبت شده به این بیماری در سال ۹۲، زنان بوده اند و این مسئله زمانی اهمیت ویژه پیدا می کند که زنان مبتلا به ایدز اگر باردار شوند، می توانند منجر به آلوده شدن نوزادان شده و بار سنگینی را به اقتصاد سلامت تحمیل کنند."

مسافرت

رئیس اداره ایدز گفت که ایران از نظر برخی شاخص های سلامت در منطقه وضعیت خوبی دارد، اما از نظر ابتلا به ایدز وضعیت خوشبینانه ای ندارد.

به گفته او، با توجه به نزدیک بودن ایران با "کشورهای آسیای میانه، آسیای جنوب شرقی و اروپای شرقی" و مسافرت ایرانی ها به این کشورها، "موج سوم ایدز و شیوع این بیماری در جمعیت عمومی خیلی دور از ذهن نیست."

نهادهای مردم نهاد و مبتلایان مخفی

در مورد آمار مبتلایان به اچ ای وی در ایران از سالها قبل اختلاف نظر وجود داشته و به دلیل جمعیت پنهان مبتلایان، برخی کارشناسان آمار واقعی را سه تا چهار برابر آمار رسمی دانسته اند.

دکتر حمیدرضا شاعری، رئیس انجمن ایدز ایران خواستار این شده که بررسی وضعیت آماری جمعیت‌های پنهان به سازمان‌های مردم نهاد سپرده شود: "وزارت بهداشت، سازمان متولی ارائه آمار در خصوص مبتلایان به ایدز است و هیچ سازمان مردم نهاد و خصوصی فعال در حوزه آسیب‌های اجتماعی به جمعیت در معرض خطر این بیماری دسترسی ندارد."

دکتر شاعری تاکید کرد: "برای تدوین و اجرای برنامه پیشگیری، باید به جمعیت در معرض خطر و پرخطری که هم اکنون پنهان است، دسترسی پیدا کنیم."

به گفته رئیس انجمن ایدز، "خلاء قانونی و حقوقی" در مورد ایدز یکی از مهم‌ترین مشکلات دسترسی به جمعیت پنهان است: "در حال حاضر اگر فردی که در اداره‌ای مشغول به کار است مبتلا به ویروس ایدز شود و مسئولین آن سازمان از این امر مطلع شوند، او را اخراج می‌کنند. بنابراین مبتلایان به ایدز تبدیل به جمعیت پنهان می‌شوند."

دکتر شاعری گفت که باید در زمینه رفع تبعیض و برچسب زنی به مبتلایان به ایدز تلاش کرد، به این منظور "تدوین یک برنامه مناسب بسیار ضروری است."

۹۰-۹۰-۹۰

بر اساس "بیانیه سیاسی" در مورد اچ‌آی‌وی/ایدز که در سال ۲۰۱۱ در مجمع عمومی سازمان ملل به تصویب رسید، سال ۲۰۱۵ به عنوان سال هدف برای دسترسی همگانی در سراسر دنیا به پیشگیری، درمان و مراقبت برای تمام افراد نیازمند و پایان بخشیدن به همه‌گیری ایدز تعیین شد.

در این بین، دسترسی به داروهای ضد ویروس یکی از اهداف هزاره سازمان ملل و سازمان بهداشت جهانی است.

امسال در کنگره جهانی ایدز که در استرالیا برگزار شد به آنچه بعد از سال ۲۰۱۵ باید انجام گیرد توجه شد و سه هدف تا سال ۲۰۲۰ تعیین شد:

• نود درصد کسانی که اچ‌آی‌وی وارد بدنشان شده از این موضوع مطلع باشند
• نود درصد کسانی که وجود اچ‌آی‌وی در بدنشان مشخص شده تحت درمان مستمر ضد ویروس باشند
• در نود درصد کسانی که تحت درمان ضد ویروس هستند، ویروس مهار شده باشد

اگر این اهداف محقق شود، تا ۲۰۳۰ اپیدمی ایدز ریشه‌کن حواهد شد.

سازمان بهداشت جهانی امسال بر اهمیت درمان ضد ویروس تاکید کرده و به مناسبت روز جهانی ایدز (اول دسامبر، دهم آذر) دستورالعمل جدیدی در این باره منتشر می کند.